Vorige week heb ik, net als vele anderen, genoten van de Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven. Wat waren er weer ontzettend veel mooie, nieuwe, verfrissende ontwerpen te zien. Ik ben dan vaak benieuwd of de ontwerpers nagedacht hebben over hun rechten op deze ontwerpen.
Auteursrecht
Voorzover ontwerpen namelijk origineel zijn en het stempel van de maker dragen komt hieraan auteursrecht toe. Auteursrecht ontstaat door creatie en komt in beginsel toe aan de maker. Auteursrecht ontstaat dus door creatie en kan niet worden vastgelegd. In sommige gevallen is het lastig te bewijzen dat een bepaald ontwerp op een bepaalde datum al bestond. Hiervoor kan een i-depot uitkomst bieden. Een dergelijk i-depot schept absoluut geen recht maar kan handig zijn als bewijsmiddel. Dit kun je zelf doen via de website van het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom.
Modelrecht
Mijn ervaring is dat modelrecht vaak wordt vergeten. Omdat het bij het modelrecht echt gaat om het uiterlijk/design van het ontwerp/product is dit echter in veel gevallen wel degelijk iets om over na te denken. Het model wordt afgeleid uit de kenmerken van met name de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het product zelf of de versiering ervan. Het moet gaan om een nieuw uiterlijk (3D of 2D, dus ook lay-out of dessin) met een eigen karakter voor zover niet functioneel bepaald. Het modelrecht is bij uitstek geschikt om een nieuw ontwerp te beschermen. Wel dient het model absoluut nieuw te zijn en een eigen karakter te bezitten.
Wanneer je je model niet registreert ontstaat een bescherming van 3 jaar waarmee kan worden opgetreden tegen jongere identieke modellen. Ten aanzien van het bewijs geldt ook in dit geval dat dat lastig kan zijn omdat het gaat om ongeregistreerde rechten. Het geregistreerde model heeft een bescherming van 5 jaar en biedt meer zekerheid aangezien helder is wat is geregistreerd en daarbij wordt gekeken naar de totaalindruk. De modelhouder kan zijn model nog deponeren één jaar nadat het model is openbaar gemaakt (de zogenaamde grace-period).
Modellen die puur technisch of functioneel zijn bepaald ofwel door mode, stijl of trend zijn bepaald zijn niet beschermd.
Misvatting
Tijdens onze rondtocht op Strijp-S kwamen we ook bij de grote constructie-elementen BB Bricks die duidelijk zijn geïnspireerd op Lego. Op de vraag vanuit de toehoorders of ze geen problemen met Lego verwachten werd het antwoord gegeven dat ik wel vaker hoor: “Dit ontwerp wijkt op zeker 5 punten af van het origineel en dan maak je geen inbreuk.”
Dit is echter niet juist. Het blijft een hardnekkig misverstand dat je geen inbreuk maakt op rechten van een ander als je maar op tenminste 5 (of 7) punten afwijkt van het origineel. Een rechter kijkt namelijk vooral naar de overeenkomsten tussen ontwerpen. Juridisch is het van belang te bepalen of de totaalindruk afwijkt of juist overeenstemt.
Wilmalegaltech's Blog 